فرایند یادگیری ریاضی در سال‌های اخیر با تغییر و تحول قابل‌توجهی همراه بوده‌است. آنچه در آموزش امروز موردتوجه قرار می‌گیرد، یادگیری براساس درک اولیه مفاهیم مختلف ریاضی و مطالعه و تمرین مستمر برای یادگیری عمیق‌تر است. ریاضی با مسئله، معادله، نامعادله و فرمول‌های مختلف معنا و مفهوم می‌یابد. تمام این معادلات در هر پایه تحصیلی مکمل پایه‌های بعدی هستند. ازطرفی، این معادلات به‌شدت فرار هستند و در حافظه درازمدت ثبت نمی‌شوند؛ بنابراین اگر یادگیری ریاضی به‌خصوص ریاضی نهم به‌صورت مفهومی نباشد، در ذهن دانش‌آموزان ثبت نمی‌شود. با ما همراه باشید تا لزوم یادگیری ریاضی نهم و سایر پایه‌های دوره اول متوسطه به‌صورت مفهومی را بررسی کنیم.
لزوم یادگیری عمقی و مفهومی ریاضی
این روزها سیستم آموزش و پرورش در درس‌هایی مانند ریاضی بر یادگیری مفهومی و عمقی تاکید دارد و در مدارس نیز برای تحقق هدف توسعه تفکر ریاضی و پیوستگی درک و دانش بچه‌ها، از تکنیک‌های خاصی برای یادگیری مفهومی استفاده می‌کنند؛ به این صورت که مربیان آموزشی سعی می‌کنند به دانش‌آموزان بیاموزند که به‌جای حفظ فرمول و مسئله، قوانین ریاضی را درک و تحلیل کنند و به‌صورت گام‌به‌گام به حل نهایی مسئله و معادلات برسند. اهمیت یادگیری مفهومی این درس به‌خصوص در ریاضی نهم بیشتر نمود پیدا می‌کند؛ چون دانش‌آموزان این پایه تحصیلی باید برای انتخاب رشته آماده شوند و هر رشته تخصصی که انتخاب کنند، تا پایان فارغ‌التحصیلی با ریاضی سروکار دارند.
درس ریاضی همیشه برای دانش‌آموزان یک درس پرچالش بوده‌است. همین مسئله ممکن است کمی انرژی منفی به‌همراه داشته باشد که ناخودآگاه بر ذهن دانش‌آموز اثر بد می‌گذارد و روند یادگیری را کندتر می‌کند؛ درحالی‌که اگر دانش‌آموز به‌جای حفظ‌کردن با مهارت حل مسئله آشنا شود، به‌راحتی راه‌حلی برای تمام مسائل پیدا خواهد کرد. مهم آن است که دانش‌آموزان بتوانند مفهوم سوال را درک کنند و ذهن خود را برای حل مسئله درگیر سازند.
البته به این مورد نیز توجه داشته باشید که پیش نیاز یادگیری ریاضی در دوره اول متوسطه ، ریاضی ششم دبستان می باشد.
ذهن بشر از قابلیت تجزیه و تحلیل بالایی برخوردار است؛ بنابراین اگر ورودی ذهن مسئله‌ای مفهومی و قابل‌تحلیل باشد، درک آن راحت‌تر خواهد بود. یادگیری مفهومی ریاضی در دوره اول متوسطه به‌عنوان ریاضی پایه اهمیت زیادی دارد. بعد از اینکه دانش‌آموزان ریاضی هفتم، ریاضی هشتم و ریاضی نهم را به‌صورت مفهومی بیاموزند، می‌توانند با حل تمرینات مستمر، تمامی راه‌حل‌های مسئله را ملکه ذهن خود کنند.
چگونه ریاضی را مفهومی یاد بگیریم؟
اگرچه تکنیک‌های آموزش عمقی و مفهومی توسط معلم و مربیان آموزشی در نظام آموزشی جدید با بهترین شیوه ارائه می‌شود، اما لازم است که خود دانش‌آموز نیز برای یادگیری بهتر و درک عمیق‌تر با تکنیک‌های خاصی آشنا شده و برای رسیدن به این هدف تلاش کند. درادامه، راهکارهای یادگیری عمقی ریاضی را بررسی می‌کنیم.
تمرکز روی حل مسئله
دانش‌آموز باید قبل از هرچیزی روی سوال متمرکز شده و فکر کند. درصورتی‌که یادگیری از موضوعات پایه آغاز شود، حل معادلات پیچیده آسان‌تر خواهد شد؛ چون سوالات پیچیده و سخت ریاضی بر پایه مفاهیم ساده و موضوعات اولیه استوار است؛ به همین خاطر است که بر یادگیری مفهومی ریاضی نهم تاکید داریم.
تمرین و تکرار
آنچه در یادگیری مفهومی موردتوجه قرار می‌گیرد، حل تمرین به‌صورت مستمر است. هرچه تمرین بیشتری حل کنید، تسلط بیشتری روی مفاهیم پیدا خواهید کرد و به‌خوبی یاد می‌گیرید که فرمول‌ها را در جای درست استفاده کنید. در گام اول بهتر است که روی تمرینات کتاب درسی ریاضی نهم یا پایه تحصیلی خود متمرکز شوید. ازآنجا‌که درس ریاضی تمام ذهن شما را درگیر می‌سازد، انرژی زیادی از شما سلب می‌شود؛ به همین خاطر این درس کمی خسته‌کننده به نظر می‌رسد. اما اگر بر تمام مطالب کتاب ریاضی نهم و سایر پایه‌ها تسلط داشته باشید، حتی حل مسائل تکراری کتاب هم برای‌تان شیرین خواهد بود.
استفاده از منابع کمک‌آموزشی
بعد از کتاب درسی می‌توانید از کتاب‌های کمک‌درسی هم استفاده کنید. برای اینکه حل تمرینات مختلف شما را خسته نکند، می‌توانید به‌صورت گروهی از کتاب‌های کمک‌آموزشی استفاده کنید. این شیوه یادگیری و تمرین خروجی بهتری خواهد داشت. حل تمرین گروهی خود یکی از شیوه‌های یادگیری ریاضی است؛ چون مفاهیم این درس به دفعات بیشتری تکرار می‌شود. اگر در کنار کتاب‌های کمک‌درسی، سوالات تستی و چندگزینه‌ای ریاضی را هم جای دهید، خالی از لطف نخواهد بود. برای یادگیری ریاضی هفتم نیز می توانید از منابع کمک آموزشی استفاده کنید.
حفظ فرمول با روش‌های جدید و حل مسائل روی کاغذ
قبل از هرچیزی بهتر است نگرش خود را نسبت به درس ریاضی تغییر دهید تا بسیاری از چالش‌ها خودبه‌خود برطرف شوند و از استرس و اضطراب شما کاسته شود. شما باید در حل مسائل ریاضی به خود فرصت دهید. قطعا برای درک و تحلیل ورودی ذهن‌تان به زمان نیاز دارید. درصورتی‌که فرمول‌های مختلف را حفظ کرده و پاسخ سوالات را به‌شکل ذهنی محاسبه کنید، ممکن است به پاسخ درست برسید؛ اما در حل مسائل پیچیده‌تر با مشکل مواجه خواهید شد. بهتر است به‌جای حفظ‌کردن طوطی‌وار فرمول‌ها، از روش‌های مختلف و تکنیک‌های خلاقانه مانند فلش‌کارت استفاده کنید. همچنین توصیه می‌شود که سوالات مختلف را روی برگه بنویسید و حل کنید. حل ذهنی مسائل نه‌تنها کمکی به شما نمی‌کند، بلکه ممکن است در حل نهایی دچار اشتباه محاسباتی شوید. با نوشتن سوال روی کاغذ جزئیات بیشتری را می‌آموزید.
جمع‌بندی
در این مطلب، راجع به لزوم یادگیری مفهومی و عمقی ریاضی صحبت کردیم و راهکارهایی را که برای این منظور وجود دارد، موردبررسی قرار دادیم. چنانچه ریاضی هفتم، ریاضی هشتم و ریاضی نهم را به‌صورت مفهومی و عمقی یاد بگیرید، در حل مسائل ریاضی در دوره دوم متوسطه با مشکل مواجه نخواهید شد؛ چون ریاضی پایه را به‌خوبی یاد گرفته‌اید. درک مسئله‌ها و تجزیه و تحلیل آن‌ها برای حل نهایی به شما کمک می‌کند که بسیاری از چالش‌هایی را که در این درس وجود دارد، به‌تنهایی مرتفع سازید. راه‌حل‌هایی که در این مطلب بررسی کردیم، می‌تواند برای تسریع در روند تکامل مفهومی ریاضی کارآمد باشد. همچنین شما می‌توانید از سایت نوین گام به‌عنوان مرجع همه پایه‌های تحصیلی استفاده کنید. این سایت آموزش کتاب‌های درسی، نمونه‌سوال و تمرین‌های مختلف را برای ریاضی نهم و همه پایه‌های تحصیلی ارائه می‌دهد.